วันอาทิตย์ที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2561

ปุงลิงค์ - อการันต์ ครั้งที่ ๗ (คจฺฉนฺตาทิคณะ - สามญฺญวิธาน)


คจฺฉนฺตาทิคณราสิ
คจฺฉนฺตาทิคณราสี
๑๒๗. นฺตสฺสํ สิมฺหิ [ก. ๑๘๖; รู. ๑๐๗; นี. ๓๘๒-๔; ‘ตสฺสํ’ (พหูสุ)]ฯ
เพราะสิ แปลง นฺต เป็น อํ.

สิมฺหิ นฺตสฺส อํ โหติ วาฯ สิโลโปฯ คจฺฉํ, คจฺฉนฺโต, คจฺฉนฺตา, คจฺฉนฺโต, โภ คจฺฉ, โภ คจฺฉา, โภ คจฺฉํ, โภนฺโต คจฺฉนฺตา, โภนฺโต คจฺฉนฺโต, คจฺฉนฺตํ, คจฺฉนฺเต, คจฺฉนฺเตน, คจฺฉตา, คจฺฉนฺเตหิ, คจฺฉนฺเตภิ, คจฺฉนฺตสฺส, คจฺฉโต, คจฺฉนฺตานํ, คจฺฉตํ, คจฺฉนฺตสฺมา, คจฺฉนฺตมฺหา, คจฺฉนฺตา, คจฺฉตา, คจฺฉนฺเตหิ,   คจฺฉนฺเตภิ, คจฺฉนฺตสฺส, คจฺฉโต, คจฺฉนฺตานํ, คจฺฉตํ, คจฺฉนฺตสฺมิํ, คจฺฉนฺตมฺหิ, คจฺฉติ, คจฺฉนฺเต, คจฺฉนฺเตสุ.
เพราะสิวิภัตติอันเป็นเบื้องหลัง แปลง นฺต เป็นอํ ได้บ้าง.  ลบ สิ.
ปฐมาวิภัตติ
คจฺฉํ, คจฺฉนฺโต ผู้ไปอยู่
คจฺฉนฺตา, คจฺฉนฺโต ผู้ไปอยู่ท.

อาลปนวิภัตติ
โภ คจฺฉ, โภ คจฺฉา, โภ คจฺฉํ ดูก่อนผู้ไปอยู่
โภนฺโต คจฺฉนฺตา, โภนฺโต คจฺฉนฺโต ดูก่อนผู้ไปอยู่ท.

ทุติยาวิภัตติ
คจฺฉนฺตํ ซึ่งผู้ไปอยู่
คจฺฉนฺเต ซึ่งผู้ไปอยู่ท.

ตติยาวิภัตติ
คจฺฉนฺเตน, คจฺฉตา ด้วยผู้ไปอยู่
คจฺฉนฺเตหิ, คจฺฉนฺเตภิ  ด้วยผู้ไปอยู่ท.

จตุตถีวิภัตติ
คจฺฉนฺตสฺส, คจฺฉโต แก่ผู้ไปอยู่
คจฺฉนฺตานํ, คจฺฉตํ แก่ผู้ไปอยู่ท.

ปัญจมีวิภัตติ
คจฺฉนฺตสฺมา, คจฺฉนฺตมฺหา, คจฺฉนฺตา, คจฺฉตา จากผู้ไปอยู่
คจฺฉนฺเตหิ, คจฺฉนฺเตภิ จากผู้ไปอยู่ท.


ฉัฏฐีวิภัตติ
คจฺฉนฺตสฺส, คจฺฉโต แห่งผู้ไปอยู่
คจฺฉนฺตานํ, คจฺฉตํ แห่งผู้ไปอยู่ท.

สัตตมีวิภัตติ
คจฺฉนฺตสฺมิํ, คจฺฉนฺตมฺหิ, คจฺฉติ, คจฺฉนฺเต  ในผู้ไปอยู่
คจฺฉนฺเตสุ ในผู้ไปอยู่ท.

เอวํ กรํ, กุพฺพํ, จรํ, จวํ, ชยํ, ชหํ, ชานํ, ชิรํ, ททํ, ทหํ, ชุหํ, สุณํ, ปจํ, สรํ, ภุญฺชํ, มุญฺจํ, สยํ, สรํ, หรํ, ติฏฺฐํ, ภวิสฺสํ, กริสฺสํ, คมิสฺสํ อิจฺจาทิฯ
ศัพท์ที่ลง อนฺต ปัจจัย ก็มีรูปเหมือนกับ คจฺฉนฺต เช่น
กรํ ทำอยู่                                      กุพฺพํ ทำอยู่                         จรํ ประพฤติ หรือไปอยู่
จวํ เคลื่อนอยู่                           ชยํ ชนะอยู่                               ชหํ ละอยู่
ชานํ รู้อยู่                                ชิรํ แก่อยู่                                  ททํ ให้อยู่
ทหํ เผาอยู่                              ชุหํ บูชาอยู่                          สุณํ ฟังอยู่
ปจํ หุงข้าวอยู่                          สรํ ระลึกถึงอยู่                          ภุญฺชํ กินอยู่
มุญฺจํ ปล่อยอยู่                             สยํ นอนอยู่                               สรํ แล่นไปอยู่
หรํ นำไปอยู่                                  ติฏฺฐํ ยืนอยู่                              ภวิสฺสํ จะมี      
กริสฺสํ จะทำ                            คมิสฺสํ จะไป

*********

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น